Wie écht om jongeren geeft stopt zelf met social media

De publieke opinie is over weinig onderwerpen zo eensgezind als over het beperken van smartphones en sociale media onder jongeren. In maart stemde een meerderheid in de Tweede Kamer voor een motie om sociale media tot 15 jaar te verbieden. 20.000 ondervraagde Nederlandse ouders (79%) en niet ouders (77%) zijn overweldigend voorstander van deze maatregel. Maar wie naar recente cijfers kijkt ziet van al die bewustwording weinig terug. Het gebruik in Nederland is nota bene iets toegenomen, en dat komt vooral omdat 40 plussers juist méér social media zijn gaan gebruiken.

Ja, het social media gebruik van veel jongeren is beangstigend. De weergaloze dramaserie Adolescence maakt de beangstigende online (en offline) wereld van pubers invoelbaar. Wat de serie echter ook doet, is een volstrekt onrealistisch beeld scheppen van het digitale gedrag van volwassenen anno 2025. Ouders van halverwege de veertig die een telefoon echt alleen gebruiken om met hun zoon te appen, laat mij ze maar eens zien. Een echte 13 jarige komt regelmatig thuis bij een scrollende en giechelende vader die hem totaal niet opmerkt.
Dus reden één voor volwassenen om te stoppen met sociale media: om het goede voorbeeld te geven.

Nu zijn pubers natuurlijk recalcitrant, dus als ouders iets heel demonstratief niet gaan doen, kan dat de aantrekkingskracht juist vergroten. Gelukkig heeft echt stoppen met sociale media nog een veel belangrijker tweede effect: je knijpt de geldstroom af die deze platforms in leven houdt. Want hoewel kinderen het overgrote aantal uren op sociale platforms voor hun rekening nemen, zijn adverteerders nog steeds vooral op zoek naar gebruikers die écht wat te besteden hebben. Dit betekent dat jouw beheerste ‘halve uurtje’ per dag Instagrammen Meta meer oplevert dan wanneer het tien tieners 8 uur gekluisterd houdt met rare dansjes en idiote challenges.

Jongeren zijn een dankbaar doelwit voor reclames van de nieuwste spellen, speelgoed en andere prullaria, maar het zijn de verkopers van vakanties, witgoed, auto’s, cryptoplatforms en bankdiensten die maandelijks tonnen of zelfs miljoenen advertentiebudget overmaken aan Meta. Zijn er op Instagram geen kapitaalkrachtige gebruikers meer te vinden (die niet aan papa of mama hoeven te vragen of ze de creditcard even mogen) dan stort het hele kaartenhuis vanzelf in.

Dus: wil je jongeren helpen? Stop dan gewoon met die onzin. Alles wat je op socials kunt vinden vind je elders ook (en zelfs beter), je moet er alleen soms net iets meer moeite voor doen. Maar daar ben je dan ook een volwassene voor.

Dit artikel verscheen eerder in Trouw.